در حال حاضر، خریدهای اینترنتی به عنوان یک فعالیت اقتصادی رایج در سطح جامعه پذیرفته شده است. بسیاری از ما در طول روز ممکن است با انواع خریدهای اینترنتی و خدمات کسب‌وکارهای اینترنتی درگیر باشیم اما از حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی بی‌خبر باشیم.
در این مطلب به بررسی حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی می‌پردازیم و نکات حقوق مصرف‌کننده در خریدهای اینترنتی را مرور می‌کنیم.
با ما همراه باشید.
حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی به چه معناست؟
حقوق مصرف‌کننده اصولا به آن دسته حقوقی گفته می‌شود که قصد حمایت از مصرف‌کننده در برابر فروشنده را دارد.
حقوق مصرف‌کننده به تفصیل در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان تشریح شده است اما این دسته از حقوق به طور سنتی به حقوق مصرف‌کننده در خرید و فروش‌های رایج جامعه اختصاص دارند. از سوی دیگر، خریدهای اینترنتی با ماهیت خاص خود سبب می‌شوند تا نیاز به تشریح حقوق مصرف‌کنندگان در خرید و فروش‌های اینترنتی نیز موضوع پراهمیتی باشد.
به همین خاطر در این مطلب به آن دسته از حقوق مصرف‌کنندگان می‌پردازیم که به فروشگاههای اینترنتی و به طور کلی خریدهای اینترنتی اختصاص دارند.
قانون مرتبط با حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی چیست؟
همانطور که گفته شد حقوق مصرف‌کنندگان به طور معمول در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان آورده شده است.
با این حال، برای احاطه بر حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی بایستی به قانون دیگری به نام قانون تجارت الکترونیکی رجوع کرد.
فصل اول از باب سوم این قانون به موضوع حمایت از مصرف‌کننده پرداخته است. تردیدی نیست که حقوق مصرف‌کننده مندرج در این قانون، به حقوق مصرف‌کننده در خریدهای اینترنتی ارتباط دارد.
در ادامه به مهم‌ترین حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی اشاره می‌کنیم.
حقوق مصرف‌کننده در خریدهای اینترنتی کدام‌اند؟
مطابق قانون تجارت الکترونیکی، مهم‌ترین حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی به شرح زیر هستند:
حق بر دریافت اطلاعات مهم و موثر بر تصمیم‌گیری
مطابق ماده ۳۳ قانون تجارت الکترونیکی، از مهم‌ترین حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی، دسترسی به اطلاعات مهم و موثر در تصمیم‌گیری برای خرید اینترنتی است.
این اطلاعات شامل اطلاعات مرتبط با مشخصات فنی و ویژگی‌های خاص کالا یا خدمات، هویت فروشنده و نام و نشانی تجاری او، راه‌های ارتباطی با فروشنده، هزینه‌های ارسال کالا و خدمات، مدت زمان اعتبار پیشنهاد عرضه شده بر روی سایت، شرایط و نحوه پرداخت، ارسال، تحویل، فسخ، خدمات پس از فروش و… است.
حق بر انصراف از خرید و باز پس فرستادن کالا
حق انصراف در ماده ۳۷ قانون تجارت الکترونیکی به رسمیت شناخته شده است.
مطابق مفهوم حق انصراف، هر مشتری در صورت تحویل کالا به شکل اولیه می‌تواند تا حداقل ۷ روز کاری، بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای (به جز هزینه باز پس فرستادن کالا) از خرید خود انصراف داده و کالای خریداری شده را مرجوع کند.
در صورت تمایل خریدار به استفاده از حق انصراف، فروشنده موظف است در اسرع وقت اقدام به بازپرداخت مبلغ کالا کند.
همچنین فروشنده تنها در صورتی می‌تواند در صورتی که پیش از معامله یا در حین آن با خریدار توافق کرده باشد، کالای مشابه را جایگزین کالای باز پس فرستاده کند.
حق بر در امان بودن از شروط قراردادی غیرمنصفانه
ماده ۴۶ قانون تجارت الکترونیکی تصریح می‌کند که هیچ فروشنده‌ای نمی‌تواند شروط قراردادی غیرمنصفانه و در تضاد با حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی را به او تحمیل کند.
به طور مثال یک فروشگاه اینترنتی نمی‌تواند در شروط خرید خود بندی بگنجاند که مشتری حق باز پس فرستادن (حق انصراف) کالا را ندارد و یا مدت استفاده از حق انصراف را کمتر از ۷ روز کاری معین کند.
حق بر در امان بودن از تبلیغات فریبنده و غلط
فصل دوم از باب سوم قانون تجارت الکترونیکی به موضوع قواعد تبلیغ در فضای مجازی می‌پردازد.
مطابق این مقررات، یکی از حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی مصون ماندن از تبلیغات و بازاریابی دروغین فروشگاههای اینترنتی است.
این حق بیان می‌دارد که هیچ فروشنده‌ای نباید در تبلیغات کالا و خدمات خود، به نحوی اطلاع‌رسانی کند که خریدار به نوعی فریب بخورد.
استفاده از عبارات اغراق‌آمیز در توصیف کیفیت و اثرات محصول که سبب شود خریدار دیدگاهی غلط و مبهمی درباره کالای مورد نظر پیدا کند، مطابق این حق، خلاف حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی می‌شود.
روش‌های شکایت از نقض حقوق مصرف‌کنندگان در خریدهای اینترنتی چیست؟
حال که با حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی آشنا شده‌ایم، مختصرا به سه روش اصلی شکایت از فروشگاههای اینترنتی متخلف می‌پردازیم.
اقدام از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
اگر شکایت شما از فروشگاه اینترنتی‌ای است که دارای نماد اعتماد الکترونیکی است، می‌توانید به راحتی با ورود به بخش ثبت گزارش تخلف در سامانه نماد اعتماد الکترونیکی، شکایت خود را به ثبت برسانید.
اقدام از طریق پلیس فتا
روش دوم شکایت از فروشگاه اینترنتی متخلف، ثبت گزارش مردمی در سامانه پلیس فتا است. در این بخش می‌توانید نسبت به نقض حقوق مصرف‌کنندگان و ارتکاب جرایم رایانه‌ای در خریدهای اینترنتی ثبت گزارش انجام دهید.
اقدام از طریق مراجع قضایی
نباید فراموش کرد که حق مراجعه به مراجع قضایی برای طرح شکایت از فروشنده اینترنتی متخلف همواره برای مصرف‌کنندگان وجود دارد.
در بسیاری از موارد حاد و کلان نقض حقوق مصرف‌کنندگان در فروشگاههای اینترنتی می‌توان با تنظیم شکواییه، به احقاق حقوق پرداخت.
لازم به ذکر است، در صورت متخلف شناخته شدن فروشگاههای اینترنتی، مجازات‌های مالی و جبران خسارت و جریمه‌های نقدی مندرج در قانون تجارت الکترونیکی در انتظار متخلفان خواهد بود.
فروشگاه ما را دنبال کنید